Author: serokaragullyan

Ինքնաստուգում 1 1)

Ա)2*x-17

X=17:2

X=8,5

Պ)3x-600+2x

3X+2x=600

5x=600

x=150

2) U)2*(x-1)=14

2x-2=14

2x=14+2

2x=16

x=8

P)3*(x+5)=27

3x+15=27

3x=27-15

3x=12

x=4
3) U)3*(x-1)=2*(x+1)

3x-3=2x+2

3x-2x=2+3

x=5

Զ)3x+2*(x-1)=12

3x+2x-2=12

3x+2x=12+2

5x=14

x=14/5

4) Հայրը որդուց մեծ է 28 տարով կամ 3 անգամ ։ Գանի տարեկան է որդին։

9 տարեկան

5) երկու Ակնանի և երեք ակնանի 17 հեծանիվները միասին ունեն 45 անիվ։ Քանի երկանիվ հեծանիվ կա։

2x+3y=45

x+y=17

x=17-y

2(17-y)+3y=45

34-2y+3y=45

-2y+3y=45-34

y=11

x=17-y

x=17-11

x=6

2 ականի 6 հատ

3 ականի 11 հատ

Լյարդի ծծան, ծծող որդերի ներկայացուցիչ։ Մարմինը տերևանման է, 3-4 սմ երկարությամբ։ Մարմնի առջևում գտնվում է բերանը, որով վերցնում է սննդանյութերը, նույն բացվածքով հեռացվում են սննդի չմարսված մասերը։ Բերանի եզրերը հաստացած են և առջևում են բերանային ծծանը։ Փորի կողմում գտնվում է փորային ծծանը, որով կպչում է տիրոջ օրգանիզմին։

Լյարդի ծծանը ապրում է եղջերավոր անասունների և մարդկանց լյարդում ու լեղապարկում։ Նա քայքայում է լյարդի բջիջները։ Ունի կենսական 2 փուլ՝ սեռական և անսեռ։ Փոխում է տերերին։ Միջանկյալ տեր․ (օր․ լճախխունջ) թրթուրային փուլի զարգացում։ Հիմնական տեր․ մարդ, խոշոր և մանր եղջերավոր կենդանիներ, սեռահասում վիճակ։ Լյարդի ծծանը ապրում է տարբեր օրգանիզմների մեջ: Այնտ տեղափոխվում է օրգանիզմից օրգանիզմ: Նրա մշտական տերը այն օրգանիզմն է, որի մեջ նա ապրում է: Լյարդի ծծանները ծնում են իրենց զագերին բարակ թաղանթով գնդի մեջ, որը պայթում է, երբ հասունանում է: Հետո զագերը դուրս են գալիս օրգանիզմից հասունանում են և իրենց փոքրիկ պոչիկի շնորհիվ շարժվելով գնում են խոտերի վրա և հետո մի ուրիրշ օրգանիզմ ուտում է խոտը և լյարդի ծծանը ընկնում է օրգանիզմի մեջ և այդ օրգանիզմը դառնում է իր մշտական տերը:

Նյարդային համակարգ

Միջավայրի հետ ակտիվ փոխազդեցությունը հանգեցրել է աղեխորշավորների մոտ առաջին անգամ նյարդային համակարգի ի հայտ գալուն: Այն ունի պարզ կառուցվածք, սակայն համարժեք է նյարդային համակարգի կառուցման սկզբունքին:

Նյարդային համակարգը բազմաբջիջ օրգանիզմներում կյանքի կազմավորման բարդացումը ապահովող կարևորագույն գործոն է:

Նյարդային համակարգը ապահովում է.

1. բոլոր բջիջների մասնագիտացված և համակարգված փոխգործակցությունը որպես մեկ ամբողջական օրգանիզմ,
2. օրգանիզմի ինքնակարգավորումը և գործառույթների և գործընթացների կառավարումը,
3. արտաքին միջավայրի հետ օրգանիզմի բազմաբնույթ կապերի ապահովումը՝ հիմնված գրգռման և պատասխան ռեակցիայի վրա:

Աղեխորշավորների, ինչպես նաև բոլոր կենդանիների նյարդային բջիջն է նեյրոնը, որը ունակ է գրգռվել ազդակների ներգործությամբ և ազդակը փոխանցելով այլ բջիջների` առաջ բերել նրանց գործունեության դրդում:

Օրինակ

ստիպել, որպեսզի մաշկամկանային բջիջները կծկվեն և հիդրան շարժվի, կամ ստիպել խայթող բջիջներին գործարկվել և այլն:

Օրգանիզմի պատասխան ռեակցիան գրգռիչին, որը իրականանում է նյարդային համակարգի միջոցով, կոչվում է ռեֆլեքս:

Ռեֆլեքսը բազմաբջիջ կենդանիների կենսագործունեությունը ապահովող հիմնական աշխատանքային գործոնն է:

Նյարդային բջիջները աստղաձև են և ունեն ելուստներ, որոնց միջոցով միանում են իրար՝ կազմելով ցանցային նյարդային համակարգ: Այդ ցանցը ծածկում է կենդանու ամբողջ մարմինը և նյարդավորում է հիդրայի օրգանիզմի յուրաքանչյուր բջիջ: Նյարդային բջիջների քանակը հատկապես մեծ է բերանային անցքի շուրջ` շոշափուկներում և ներբանի վրա: Դա պայմանավորված է նրանով, որ դրանք արտաքին միջավայրին առնչվող հիմնական հատվածներն են:

Խայթող բջիջներ

Հիդրան գիշատիչ օրգանիզմ է, ուստի որս է կատարում, սակայն հիդրան ունի նաև պաշտպանության կարիք: Այդ պատճառով հիդրային բնորոշ են խայթող բջիջներ, որոնք էլ հանդիսանում են նրա «զինանոցը»: Խայթող բջիջների մեծ մասը կուտակված է շոշափուկների վրա, քանի որ նրանք անհրաժեշտ են որսի համար: Այս բջիջներն ունեն խայթող թել, որը գալարված է թույնով լի պատիճում: Խայթող բջջի վրա կա զգայուն մազիկ, որը գրգռվում է անհրաժեշտության դեպքում և ստացված գրգիռը ուղարկում է ցանցային նյարդային համակարգ: Նյարդային բջիջները վերլուծում են գրգիռը, մշակում են պատասխան և այն ազդակի տեսքով տալիս բջջին՝ ազատելու խայթող թելը:

Ազդակը ստանալուց հետո խայթող թելը դուրս է նետվում պատիճից և խրվում է զոհի մարմնի մեջ՝ ներարկելով թունավոր հեղուկը: Սա բերում է զոհի մահվան կամ անշարժացմանը, որից հետո շոշափուկները նրան մոտեցնում են բերանային անցքին և գցում մարսողական խոռոչ: Խայթող բջիջը նույնպես մահանում է, և նրա փոխարեն առաջանում է նոր բջիջ՝ մեզոգլեայում գտնվող բջիջներից:

Ռեգեներացիա

Նյարդային համակարգը անընդհատ վերահսկում է հիդրայի մարմնի ամբողջականությունը և անխափան աշխատանքը: Որևէ բջջի ոչնչացման կամ վնասման դեպքում այն հրաման է ուղարկում, որպեսզի մեզոգլեայում գտնվող միջանկյալ բջիջներից ձևավորվի համապատասխան բջիջ և լրացնի կորսված դաշտը:

Միջակա բջիջները կարող են զարգանալ, վերափոխվել՝ առաջացնելով հիդրայի մարմնի ցանկացած բջիջ: Նույնիսկ եթե հիդրային մասնատենք, նրա մասերը կվերականգնեն ամբողջականությունը միջակա բջիջների բազմացման և մասնագիտացման շնորհիվ:

Մարմնի վնասված մասերը վերականգնելու ունակությունը կոչվում է ռեգեներացիա:

Ռեգեներացիայի հատկությունը բնորոշ է գրեթե բոլոր կենդանի օրգանիզմներին և կյանքի բնորոշ հիմնական հատկություններից է:

Բազմացումը

Հիդրան բազմանում է և՛ անսեռ, և՛ սեռական եղանակով: 

Բարենպաստ պայմաններում հիդրան բազմանում է անսեռ եղանակով՝ բողբոջմամբ:

Բողբոջումը անսեռ բազմացման տեսակ է, որը խիստ յուրահատուկ է դրոժավոր սնկերին և աղեխորշավորներին:

Բողբոջման ընթացքում հիդրայի մաշկամկանային պարկի արտաքին և ներքին շերտերը արտափքվում են՝ առաջացնելով բողբոջ: Այն մեծանում է և սկսում է զարգանալ. ազատ ծայրին առաջանում են բերանային անցքը և շոշափուկները: Վերջ ի վերջո ձևավորվում է ամբողջական, երիտասարդ հիդրա, որը պոկվում է մայրական օրգանիզմից և վարում ինքնուրույն կյանք: Հիդրայի վրա կարող է առաջանալ մի քանի բողբոջ միաժամանակ:

Անբարենպաստ պայմաններում, օրինակ՝ աշնանը հիդրան բազմանում է սեռական եղանակով: Հիդրայի միջակա բջիջներից են առաջանում նաև նրա արական և իգական սեռական բջիջները:

Նրա մարմնի վրա առաջանում են թմբիկներ, որոնցում հասունանում են սպերմատոզոիդներ կամ ձվաբջիջ:

Հիդրաները հերմաֆրոդիտ են, այսինքն՝ և՛ արական, և՛ իգական գամետները առաջանում են նույն կենդանու մոտ:

Ինքնաբեղմնավորումից խուսափելու համար արական և իգական գամետները միաժամանակ չեն հասունանում: Հասունացած սպերմատոզոիդները դուրս են գալիս ջրի մեջ և մտրակների օգնությամբ շարժվում դեպի մեկ այլ հիդրայի մարմինը, թափանցում նրա մեջ և միաձուլվում ձվաբջջին: Բեղմնավորված բջիջը պատվում է ամուր պատյանով և ընկնում ջրավազանի հատակին, իսկ մայրական օրգանիզմը աշնանը մահանում է: Գարնանը սաղմի զարգացումը շարունակվում է՝ բջիջները սկսում են արագ տրոհվել, որից հետո կազմավորում է երկշերտ օրգանիզմ, և երիտասարդ հիդրան դուրս է գալիս արտաքին միջավայր:

349․ 4-2=2

10:2=5

5 կատու

350․ շուն=x

կատու=10-x

6x+5(10-x)=56

6x+50-5x=56

6x-5x=56-50

1x=6

շուն=6կատու=10-6=4

351.ա) 2x+4y=46

x+y=19

19-y=x

2(19-y)+4y=46

38-2y+4y=46

+2y=+8

y=4

19-4=x

x=15

բ) 2x+4y=74

x+y=30

x=30-y

2x+4y=74

2(30-y)+4y=74

60-2y+4y=74

-2y+4y=74-60

+2y=14

y=7

x=30-y

x=30-7

x=23

352. 3x+4y=53

x+y=15

x=15-y

3(15-y)+4y=53

45-3y+4y=53

-3y+4y=53-45

y=8

x=15-y

x=15-8

x=7

353.ա) x+y=19

x=19-y

200x+500y=7400

200(19-y)+500y=7400

3800-200y+500y=7400

-200y+500y=7400-3800

300y=3600

y=12

x=19-y

x=19-12

x=7

բ)x+y=170

x=170-y

100x+200y=27000

100(170-y)+200y=27000

17000-100y+200y=27000

-100y+200y=27000-17000

+100y=10000

y=100

x=170-y

x=170-100

x=70

354.

0

ա) 4 հավ և 16 ճուտ

343) բ) 4 բադ

344)ա) 56 և 68

բ) 7,5 և 8,5

345)ա) 230 սեղան և 460 աթոռ

բ) 18 և 35

346) 3000 և 12000

347)ա) 200

բ) 180

348)ա) 8x-x=28

7x=28

28:7=4

4 և 32

բ) 6x-x=25

5x=25

x=5

5 և 30

Գյուղատնտեսության ճյուղերից մեկը բուսաբուծությունն է, որին անվանում են նաև
հողագործություն:
Այն բնակչությանը մատակարարում է բուսական ծագման բազմազան պարենամթերք,
արդյունաբերությանըհումք, իսկ անասնապահությանը կեր:
Ամբողջ աշխարհում մշակում են մոտ 1600 մշակաբույս, այդ թվում ՀՀ-ումավելի քան 100-ը: Բուսաբուծությունը համաշխարհային գյուղատնտեսության առաջատար ճյուղն է, իսկ առանձին երկրներումերկրորդն է, օրինակԳերմանիայում, Դանիայում: Բուսաբուծությունը բաղկացած է դաշտավարությունից դաշտային մշակաբույսերի
աճեցումից և այգեգործությունիցտարբեր տեսակի մրգերի ծառերի և թփերի աճեցումից: Բուսաբուծության տեղաբաշխման մշակաբույսերի աճեցման վայրի ընտրության գործում
կարևորագույն գործոնը բնակլիմայական պայմաններն են:
Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի աճի վրա ազդում է լույսի, ջերմության և խոնավության
բարենպաստ զուգորդումը դրանց աճման ժամանակամիջոցում: Կարևոր գործոն է նաև
բնակչության թիվը, որով էլ որոշվում է տվյալ մշակաբույսի բերքի պահանջարկի մեծությունը:
Ըստ կիրառական նշանակության առանձնացնում են հացահատիկային, ինչպես նաև
ձիթատու, շաքարատու, յուղատու, կաուչուկատու և այլ տեխնիկական մշակաբույսեր: Սակայն
մշակաբույսերի նման խմբավորումը պայմանական է: Օրինակգարին հացահատիկային պարենային մշակաբույս է և, միաժամանակ, կերային մշակաբույս կենդանիների համար,
ինչպես նաև տեխնիկական մշակաբույսգարեջրի արտադրության համար: Դաշտավարության գլխավոր դերը պատկանում է հացահատիկային մշակաբույսերին, մասնավորապես ցորենին, բրնձին և եգիպտացորենին: Հացահատիկի արտադրությունը
համաշխարհային գյուղատնտեսության հիմքն է, քանի որ հացահատիկը մարդու ամենակարևոր
սննդամթերքն է: Այդ պատճառով էլ դրանց տարածումը համընկնում է մարդկանց տարաբնակեցման հետ:
Հացահատիկային մշակաբույսերի մեջ ցանքատարածությամբ առաջին տեղում է ցորենը:
Ցորենի հայրենիքը Առաջավոր Ասիան էՀայկական լեռնաշխարհի հետ միասին: Ներկայումս ցորենը գլխավորապես մշակվում է բարեխառն և մերձարևադարձային գոտիների սահմաններում: Ցորենի ամենաշատ բերքը ստացվում է Չինաստանում, ԱՄՆ-ում, Հնդկաստանում, Ռուսաստանում, Ֆրանսիայում, Կանադայում: Բրնձի հայրենիքը Չինաստանն է: Նրա ցանքատարածությունն ավելի պակաս է, քան ցորենինը, բայց դրանց համախառն բերքը գրեթե հավասար է: Դրա պատճառն այն է, որ բրնձի մշակության գրեթե ամբողջ տարածքում միևնույն տարածությունից տարվա ընթացքում բրնձի երկու բերք են ստանում: Բրինձը շատ ջերմասեր և խոնավասեր մշակաբույս է: Նա սիրում է, որ «գլուխը արևի տակ լինի, իսկ ոտքերը ջրում»: Այդ պատճառով էլ ամենից շատ բրինձ աճեցնում են հասարակածային, մերձհասարակածային, արևադարձային և մերձարևադարձային գոտիներում: Աշխարհի բրինձ արտադրող գլխավոր երկրներն են Չինաստանը, Հնդկաստանը, Ինդոնեզիան, Բանգլադեշը, Վիետնամը: Եգիպտացորենը «ծնվել» է Մեքսիկայում, իսկ աշխարհագրական մեծ հայտնագործություններից հետո տարածվել է նաև այլ շրջաններում: Եգիպտացորենի ցանքատարածությունները գրեթե համընկնում են ցորենի գոտու հետ: Եգիպտացորենի հատիկն ունի
պարենային նշանակություն, իսկ նրա ցողունն ու տերևներն օգտագործվում են որպես
անասնակեր: Եգիպտացորենի գլխավոր արտադրողները եղել և մնում են ԱՄՆ-ը, Չինաստանը
և Բրազիլիան:
Աշխարհում հացահատիկ գլխավորապես ներմուծում են նոր զարգացող երկրները:
Իրենց նշանակությամբ բուսաբուծության մեջ երկրորդը տեխնիկական մշակաբույսերն
են: Տեխիկական են համարվում այն մշակաբույսերը, որոնք հումք են ծառայում արտադրության
համար կամ օգտագործվում են տեխնիկական մշակումից հետո: Թելատու տեխնիկական
մշակաբույսերից մեծ դեր ունի բամբակենին: Բամբակենին պահանջում է մեծ քանակությամբ
արևի լույս և ջուր: Այն հիմնականում մշակում են արևադարձային և մերձարևադարձային
գոտիներում: Բամբակագործության հիմնական և խոշոր շրջանն Ասիան է, այնուհետև Ամերիկան և Աֆրիկան: Ամենաշատ բամբակ արտադրում են Չինաստանը, Հնդկաստանը, ԱՄՆ-ը: Վուշը բարեխառն գոտու սակավ ջերմասեր թելատու մշակաբույս է: Վուշից պատրաստում են գործվածքներ, անձեռոցիկներ, սրբիչներ: Նրա համաշխարհային արտադրության գրեթե 3/4-ը բաժին է ընկնում Ռուսաստանին, Բելառուսին, Բալթյան երկրներին: Ջուտը և սիսալը նույնպես թելատու մշակաբույսեր են: Դրանցից պատրաստում են նավերի ճոպաններ, պարկեր, գորգեր, կոպիտ գործվածք: Դրանք գլխավորապես մշակում են Հարավային Ասիայում (Հնդկաստան, Բանգլադեշ) և Արևելյան Աֆրիկայի երկրներում: Վերջին տասնամյակներում ջուտի և սիսալի ցանքատարածությունները կրճատվում են, քանի որ այդ մշակաբույսերից արտադրված թելերի փոխարեն օգտագործվում են քիմիական մանրաթել, իսկ այդ մշակաբույսերից ազատված տարածքներում մշակում են պարենային մշակաբույսեր:
Ձիթատու մշակաբույսերը մարդկանց սննդաբաժնում ունեցած նշանակությամբ
հացահատիկից հետո երկրորդն են: Մարդկանց կողմից օգտագործվող ճարպերի 2/3-ը բաժին
է ընկնում բուսական յուղերին:
Արևածաղկի հայրենիքը Հյուսիսային Ամերիկայի հարավային մասն է: Արևածաղկի բերքով
աշխարհի առաջատար երկրներն են Ուկրաինան, Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը, Չինաստանը:
Ձիթենին բազմամյա, ջերմասեր մշակաբույս է: Հիմնականում տարածված է միջերկրածովյան երկրներում (Իտալիա, Իսպանիա, Հունաստան):
Սոյան արժեքավոր և բազմանպատակ օգտագործվող պարենամթերք է և կերային մշակաբույս: Ջերմասեր այս մշակաբույսի հայրենիքը Արևելյան Ասիան է (Չինաստանը և Կորեան):
Մեր օրերում նրա գլխավոր արտադրողներն են ԱՄՆ-ը, Բրազիլիան, Չինաստանը:
Հարավարևելյան Ասիայում, հատկապեսԻնդոնեզիայում, Մալազիայում և Թաիլանդում մշակվող ծառատեսակ է կաուչուկատու հևեյան, որի կաթնահյութը կարևոր հումք է բարձրորակ բնական կաուչուկ ստանալու համար: Պալարային մշակաբույսերից ամենատարածվածը կարտոֆիլն է մարդու «երկրորդ հացը»,
որի հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է: Այն ևս բազմանշանակ օգտագործվող մշակաբույս է.
մարդկանց սննդում օգտագործվում է որպես պարեն, անասնապահության մեջորպես անասնակեր, սննդի արդյունաբերության մեջ որպես օսլայի ստացման հումք: Կարտոֆիլի
համախառն բերքով աչքի է ընկնում Չինաստանը:
Շաքարատու մշակաբույսերը շատ կարևոր դեր են խաղում մարդկանց սննդի մեջ: Գլխավոր շաքարատուները շաքարի ճակնդեղը և շաքարեղեգն են: Շաքարի ճակնդեղ աճեցնում են
բարեխառն գոտում, հատկապես Ուկրաինայում, Ռուսաստանում, Գերմանիայում, Ֆրանսիայում, ԱՄՆ-ում: Շաքարեղեգ աճեցնում են արևադարձային և մերձարևադարձային գոտիներում Ամերիկա աշխարհամասում, Հարավային և Հարավ-արևելյան Ասիայում, Ավստրալիայում: Առույգացնող մշակաբույսերից են սուրճը, թեյը և կակաոն: Դրանք բոլորն էլ մշակում են արևադարձային գոտում (թեյը նաև մերձարևադարձում): Սուրճի հայրենիքը Եթովպիան է:
Պարենային ապրանքների համաշխարհային առևտրում սուրճն իր արժեքով ցորենից հետո
գրավում է երկրորդ տեղը: Սուրճի գլխավոր արտադրողներն են Բրազիլիան, Կոլումբիան:
Թեյի հայրենիքը Չինաստանն է: Թեյի համաշխարհային բերքի մոտ 3/5-ը տալիս են
Ասիայի երկրները, հատկապեսՀնդկաստանը, Չինաստանը և Շրի Լանկան: Կակաոյի (շոկոլադի ծառի) հայրենիքը Ամերիկան է Մեքսիկական բարձրավանդակը: Սակայն ժամանակի ընթացքում այն լայն տարածում գտավ Աֆրիկայում, որտեղ առանձնանում են
Կոտ Դիվուարը, Գանան, Սենեգալը: Աֆրիկան տալիս է կակաոյի համաշխարհային բերքի 2/3-ը:
Համեմունքները (դարչին, մեխակ, վանիլ) մշակվում են գլխավորապես արևադարձային
գոտում:
Ձիթատու, շաքարատու, պալարատու և հատկապես առույգացնող մշակաբույսերի զգալի
մասը մտնում է համաշխարհային շուկա: Դրանց գլխավոր արտահանողները նոր զարգացող
երկրներն են, իսկ ներմուծողներըզարգացած երկրները: Բանջարաբուծությունն ու այգեգործությունը կարևոր դեր են խաղում բնակչության սննդի մեջ: Դրանք նաև հումք են հանդիսանում սննդի արդյունաբերության գինու-կոնյակի և
պահածոների արտադրության համար:
Բանջարաբուծությունը զարգացած է ամենուրեք, հատկապես բարեխառն և մերձարևադարձային գոտում: Այն բնակչությանը մատակարարում է թարմ բանջարեղեն: Դրանք
գլխավորապես մշակում են բնակչության խոշոր կուտակումների շրջանումքաղաքային խոշոր ագլոմերացիաների շրջակայքում, որովհետև բանջարեղենը հիմնականում շուտ փչացող է և փոխադրման հարմար չէ: Այգեգործությունը հատկապես զարգացած է մերձարևադարձային և արևադարձային գոտիներում: Շատ պտուղներ ունեն տարածման լայն աշխարհագրություն, օրինակ տանձը,
խնձորը, սալորը, բալը: Միջերկրական ծովի ավազանի երկրներում լայն տարածում է ստացել
խաղողագործությունը, որն առանձնապես զարգացած է Իտալիայում, Ֆրանսիայում,
Իսպանիայում:
Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի արտադրությամբ աշխարհում առաջին տեղում է
Չինաստանը, խաղողիԻտալիան, նարնջի և կիտրոնի ԱՄՆ-ը, մադնարինի` Ճապոնիան:

Լրացուցիչ նյութեր՝ 1․ 2․

1. Որո՞նք են բուսաբուծության զարգացման նախադրյալները:

Արևը, ջուրը, հողը, մարդկանց աշխատանք, սերմերը, բարենպաստ պայմաններ:

1. Ի՞նչ կապ ունի բուսաբուծությունը տնտեսության մյուս ճյուղերի հետ:

Բոլոր ճյուղերը իրար հետ կապված են, օրինակ՝ ցորենից ստանում են ալյուր, ալյուրից սննդամթերք:

Բուսաբուծությունը արդյունաբերությանը տալիս է՝ հումք, իսկ անասնապահությանը՝ կեր։

1. Ուրվագծաին քարտեզի վրա նշել հետևյալ բույսեր մշակող առաջատար երկրները.
   Բրինձ, ցորեն, բամբակ, թեյ, սուրճ կակաո, խաղող, եգիպտացորեն

Բրինձ-Չինաստան, ցորեն-Ռուսաստան, թեյ-Չինաստան, սուրճ կակաո-Աֆրիկա, խաղող-Իտալիա, եգիպտացորեն-ԱՄՆ:

Բագրատունիների թագավորություն/885-1045թթ./

Գրավոր ներկայացրու Հայաստանի անկախության վերականգնման ընթացքի մասին:
Թվարկիր Բագրատունյաց Հայաստանի ստեղծման պատճառները
Պատմիր Բագրատունիների ծագումնաբանության մասին: Ներկայացրու դրոշը ,զինանշանը:
Համեմատել Աշոտ Առաջինի և Սմբատ Առաջինի ներքին , արտաքին քաղաքականությունը:
Աղբյուրը ՝Հայոց պատմություն ,7-րդ դասարանի դասագիրք, էջ 78-85, /պատմել/

Արքայացանկ

Աշոտ Ա 885-890
Սմբատ Ա 890-914
Աշոտ Բ Երկաթ 914-928
Աբաս 928-953
Աշոտ Գ Ողորմած953-977
Սմբատ Բ Տիեզերակալ 977-990
Գագիկ Ա 990-1020
Հովհաննես-Սմբատ 1020-1041
Գագիկ Բ 1042-1045
Առաջադրանք 2

Քաղաքական ինչ իրավիճակում Աշոտ Երկաթը գահ բարձրացավ:
Բնութագրել Աշոտ Երկաթին:
Պատմիր Աշոտ Երկաթի օրոք արաբների դեմ պայքարի ընթացքի, արդյունքների մասին:
Պատմիր Երազգավորս միջնադարյան քաղաքի մասին/քարտեզում գտիր՝որտեղ է գտնվում/;
Կարդալ Գևորգ Մարզպետունու մասին 10 նախադասությամբ ամփոփել
Աղբյուրը՝ Հայոց պատմություն , 7-րդ դասարան դասագիրք, էջ 85-87, Աշոտ Երկաթ